De gewoonte in de Nepalese bergdorpen om binnenshuis op open vuur te koken, is niet alleen erg ongezond, het is vanwege de houtkap ook een milieuprobleem. Om een alternatief te bieden heeft Vajra al in 1997 in een aantal dorpen de zonneoven geïntroduceerd en trainingen gegeven over het koken op zonnewarmte. De dorpelingen waren enthousiast maar na een tijdje bleek dat ze de ovens toch vaak niet gebruikten. Koken op de zon kost tijd en is lastig te organiseren als je de hele dag ver van huis aan het werk bent.
Grootste zonneovenproject ter wereld
Op een internationale conferentie over koken met zonneovens in 1997 ontdekte Maarten Olthof dat zonneovens alleen succesvol zijn in situaties met extreme brandstofschaarste. In die tijd bewoonden meer dan 100.000 Bhutanese vluchtelingen zeven vluchtelingenkampen in het oosten van Nepal. Hun situatie was uitzichtloos doordat ze uit Bhutan verdreven waren, terwijl ze ook in Nepal niet welkom waren. Er was nauwelijks brandstof beschikbaar en de bossen rondom de kampen hadden flink te lijden van de houtkap. Van de Nepalese overheid en de UNHCR kreeg Vajra toestemming om in kamp Beldangi-1 een werkplaats op te richten om zonneovens te bouwen. Ramkaji Paudel van Vajra Nepal heeft dit project mee opgezet en gecoördineerd. In 1999 aten in Beldangi-l al zo’n 2500 mensen voedsel dat gekookt was met de zon.
De eerste werkplaats voor zonneovens in vluchtelingenkamp Beldangi-I
Behalve de zonneoven introduceerde Vajra in het kamp ook hooikisten om voedsel in warm te houden en door te laten garen. Eén oven kon zo door meer gezinnen gebruikt worden. Zonneovens, pannen en hooikisten werden allemaal geproduceerd in eigen werkplaatsen, die al snel uitgroeiden tot kleine fabriekjes waar vluchtelingen zelf werk vonden.
Website: Vajra